ANALYSE – Een schok ging door de zaal. Econoom Matthijs Bouman zei het wat bruut. Als je als ondernemer in deze economie niet groeit, stop er dan maar mee.
De zaal was het Beatrixtheater in Utrecht. De gelegenheid Het eerste Ondernemers Groeicollege. Zeshonderd ondernemers in de zaal en een sterke line-up van groeidocenten, topondernemers, ondergetekende en uiteraard de econoom.
Bouman had net uitgelegd dat economisch gezien alle seinen op groen staan. Consumenten kopen weer, alle handel neemt toe en het sentiment is op alle fronten uiterst positief. De economie is op stoom.
Meer ondernemers dan verwacht keken schuchter om zich heen. Jammer genoeg geeft de statistiek de zaal keihard gelijk. Hoewel we een mooie kopgroep hebben van snelle groeiers in Nederland, heeft een behoorlijk deel van het midden- en kleinbedrijf het nog steeds lastig om de weg naar groei te vinden. Jarenlang nauwelijks stijging van de omzet, lage marges en in sommige gevallen ook nog krimp.
Blijven voortmodderen is zo moeilijk niet
Ermee stoppen dan maar? Tja, zo makkelijk is dat niet. Het grootste probleem is dat in de meeste gevallen het probleem eigenlijk net niet groot genoeg is. Op geen groei en een laag winstpercentage kun je jarenlang blijven ondernemen. Net te weinig crisis om de echt ingrijpende beslissingen te nemen. En dat is eigenlijk zonde.
In sommige gevallen is het een bewuste keuze van de ondernemer, de zogenoemde ‘lifestyle’ bedrijven. Maar meestal kunnen we spreken over ‘zombiebedrijven’ ofwel ‘the living dead’. Vaak alleen maar in de lucht gehouden op het karakter van de ondernemer. Tachtig uur per week, nauwelijks winst en nooit opgeven. Ondernemers zijn gevangene in hun eigen bedrijf.
Gezond? Houdbaar? Economisch slim? Er zijn altijd uitzonderingen, maar auteur van het boek ‘Simple Numbers’ Greg Crabtree gaf aan dat als je bedrijf nauwelijks winst maakt, je eigenlijk ‘omzet uit de markt steelt’ en het onnodig moeilijk maakt voor alle andere bedrijven. Maar hoe komt het eigenlijk dat bedrijven niet meer groeien?
Laten we eens dieper te kijken naar de oorzaken van stagnering:
1. De ambitie is verdwenen.
Uit onderzoek blijkt dat de mate van ambitie van de ondernemer één van de belangrijkste drivers van groei van een bedrijf is. Dit geldt dus ook andersom. Als de ondernemer het heilige vuur heeft verloren, heeft dat direct effect op het bedrijf, medewerkers en klanten. In veel gevallen vindt de ondernemer het dan wel ‘goed zo’. Goeroe Jim Collins benoemde het als ‘good is the enemy of great’.
2. De ondernemer past z’n leiderschap niet aan.
Ieder bedrijf gaat door een aantal groeifasen. Bij de meeste groeifasen dient de ondernemer zijn of haar gedrag te veranderen. Verandert de ondernemer z'n gedrag niet, dan blijft het bedrijf zo groot als het is. Het beste talent gaat dan regelmatig weg en ieder jaar lijkt weer op het voorgaande jaar. Vaak is het voor de buitenwereld wel duidelijk dat de ondernemer de bottleneck van de organisatie is.
3. Doorgroeien levert vooral ellende op.
Zeker een organisatie met 25 tot 50 werknemers verandert het leven van een ondernemer enorm. Meer managers, meer complexiteit en meer vergaderingen die veelal gepaard gaan met een snel afnemende marge. De lol gaat er dan vaak vanaf waardoor ondernemers soms besluiten dat ‘genoeg genoeg’ is. Zonde, want juist na het formeren van een goed functionerend managementteam is de organisatie vaak weer klaar voor een volgende groeistap en kan de ondernemer weer meer doen wat ie echt leuk vindt.
4. De ondernemer past zijn bedrijf niet aan.
In alle markten is competitie, maar in veel markten is er competitie van nieuwe toetreders die met nieuwe businessmodellen de markt ‘disrupten’. Ondernemers die niet vooroplopen in hun markt of geen antwoorden hebben op de nieuwe ontwikkelingen worden daar langzaam uitgeduwd. Vaak ongemerkt, net zoals die kikkers die langzaam worden gekookt.
5. De energie is op.
Ook bij ondernemers is de ‘seven-year itch’ een bekend verschijnsel. Dan is de ondernemer moe van zijn of haar eigen bedrijf. Net te vaak dezelfde kerstspeech gegeven of de zoveelste salarisonderhandeling gehad. Waar medewerkers van baan kunnen veranderen zit de ondernemer vaak letterlijk vast in hun eigen bedrijf. Samen met de factor ambitie heeft de mate van energie van de ondernemer het meeste effect op de groeikracht van het bedrijf.
Zorg dat je zelf verandert
Bij alle oorzaken is het duidelijk dat de ondernemer zelf een cruciale rol in de groei - of in dit geval juist gebrek aan groei - vervult. Heeft Bouman dan gelijk om bij geen groei te zeggen ‘stop er maar mee?’
Uiteraard niet, maar geen groei en een lage winstmarge in het huidige economische klimaat geeft aan dat de ondernemer wellicht ingrijpend naar zichzelf, het managementteam en het marketing- en businessmodel moet kijken.
In veel gevallen heeft de ondernemer dan baat bij het inschakelen van anderen die hem of haar kunnen helpen. Een mentor, een coach, een raad van advies. Twee ambitieuze stagiaires die een nieuw bedrijfsplan maken, inkoop in Azië, partnerships met concurrenten, enzovoorts.
Maar mocht dat dan nog allemaal niet werken en mocht de groei niet terugkeren, tja,.. dan heeft econoom Matthijs Bouman wellicht toch een punt. Als u dan nog niet groeit,.. stop er dan mee.
Kees de Jong is groeiondernemer en mede-initiatiefnemer van nlgroeit.nl, een nationaal programma om ondernemers te helpen groeien. Kees heeft meerdere bedrijven in binnen- en buitenland gebouwd en geleid. Inmiddels is hij investeerder, adviseur, mentor, schrijver, drummer en spreker over alles wat met bedrijfsgroei te maken heeft.
